37. เอโอน+ม วณฺเณ

เอโอนํ วณฺเณ กฺวจิ อ โหติ วาฯ อกรมฺห ส เต, อกรมฺห เส เต, เอวํ ส โข พฺยนฺติ กาหิติ, ส คจฺฉํ น นิวตฺตติ, เอส อตฺโถ , เอส อาโภโค, เอส อิทานิฯ วณฺเณติ กิํ, อโมฆวจโน จ โส, คนฺธพฺพานํ อธิปติ, มหาราชา ยสสฺสิ โสติฯ ‘‘น สนฺธิสมาสา วทฺธสฺสา’’ติ วุตฺตตฺตา คาถามชฺเฌ สนฺธิ น โหตีติ ‘‘ติวิธสฺสา’’ติ วุตฺตติมฺหิ ปเรปิ วณฺโณ ปโร นาม น อิติฯ (สรพฺยญฺชนสนฺธิ)ฯ

อต ยนฺตํ, ตถ ยํ, มท ยํ, พุธ ยติ, ธน ยํ, เสว โย, ปร เยสนา, โปกฺขรณ โย อิตี+ธ –

48. ตวคฺควรณานํ เย จวคฺค พยญา

ตวคฺควรณานํ จวคฺคพยญา โหนฺติ ยถากฺกมํ ยกาเรฯ ‘‘วคฺคลเสหิ เต’’ติ ปุพฺพรูปํฯ อจฺจนฺตํ, ตจฺฉํ, มชฺชํ, พุชฺฌติ, ธญฺญํ, เสพฺโพ, ปยฺเยสนา, โปกฺขรญฺโญฯ อปุจฺจณฺฑกายํ, ชจฺจนฺโธ, ยชฺเชวํ, อชฺฌคมา, อชฺฌตฺตํ, อชฺฌุปคโต, อชฺโฌคาเหตฺวา, ทิพฺพํฯ กฺวจิตฺเวว, รตฺยาฯ

สก ยเต, รุจ ยเต, ปจ ยเต, อฏ ยเต, ลุป ยเต, กุป ยเต, สล ยเต, ผล ยเต, ทิส ยเต, อส ยเต อิตี+ธ ‘‘เย’’ติ วตฺตเต วกฺขมาเนสุ ทฺวีสุฯ

49. วคฺคลเสหิเต

วคฺคลเสหิ ปรสฺส ยการสฺส กฺวจิ เต วคฺคลสา โหนฺติฯ สกฺกเต, รุจฺจเต, ปจฺจเต, อฏฺฏเต, ลุปฺปเต, กุปฺปเต, สลฺลเต, ผลฺลเต, ทิสฺสเต, อสฺสเตฯ กฺวจิตฺเวว, กฺยาหํฯ

มุห ยติ, คุห ยติ อิตี+ธ –

50. หสฺส วิปลฺลาโส

หสฺส วิปลฺลาโส โหติ ยกาเรฯ มุยฺหติ, คุยฺหติฯ

พหุ อาพาโธ อิตี+ธ อุสฺสวกาเร ‘‘หสฺส วิปลฺลาโส’’ติ วตฺตเตฯ

51. เว วา

หสฺส วิปลฺลาโส โหติ วา วกาเรฯ พวฺหาพาโธฯ วาตฺเวว, พหฺวาพาโธฯ

52. ตถนรานํ ฏฐณลา

ตถนรานํ ฏฐณลา โหนฺติ วา ยถากฺกมํฯ ทุกฺกตํ=ทุกฺกฏํ, เอวํ สุกฏํ, ปตฺถโฏ, ปตโฏ, อุทฺธโฏ, วิสโฏฯ อฏฺฐกถาฯ ปณิธานํ, ปณิปาโต, ปณาโม, ปณีตํ, ปริณโต, ปริณาโม, ทุณฺณโย, นิณฺณโย, โอณโตฯ ปริปนฺโน=ปลิปนฺโน, เอวํ ปลิโพโธ, ปลฺลงฺกํ, ตลุโน, มหาสาโล, มาลุโต, สุขุมาโลฯ (พฺยญฺชนสนฺธิ)ฯ

จกฺขุ อุทปาทิ, อกฺขิ รุชติ, ปุริม ชาติ, อณุ ถูลานิ, กตฺตพฺพ กุสลํ พหุํ, ต สมฺปยุตฺตา, ตต สภาวโต อิตี+ธ ‘‘เว’’ติ วตฺตเต ยาว ‘‘มยทา สเร’’ติฯ